สาระสำคัญของธัมมจักกัปปวัตตนสูตร
ปฐมเทศนานี้ ได้รับการขนานนามว่า “ ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร ” ก็เนื่องด้วยปฐมเทศนานี้ เปรียบประดุจธรรมราชรถ ซึ่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงปรารถนาใช้บรรทุกเวไนยสัตว์ทั้งหลายออกจากห้วงวัฏสงสาร ไปสู่แดนเกษม คือ พระอมตนิพพาน โดยมีพระพุทธองค์ทรงเป็นสารถี ส่วนประกอบสำคัญประการหนึ่ง ที่จะทำให้รถแล่นไปสู่ที่หมายก็คือ ล้อรถ หรือที่เรียกว่า “ จักร ” นั่นเอง ดังนั้น ล้อแห่งธรรมราชรถจึงได้ชื่อว่า “ จักรธรรม ” หรือ “ ธรรมจักร ” ธรรมดา “ ล้อ ” หรือ “ จักร ” ย่อมประกอบด้วยส่วนสำคัญ ๓ ส่วน คือ ดุม กำ และ กง ส่วน “ จักรธรรม ” นี้ สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงอุปมาเปรียบโพธิปักขิยธรรม เป็นดุม ปฏิจจสมุปบาทธรรมเป็นกำ และอริยสัจ ๔ เป็นกง สาระสำคัญของธัมมจักกัปปวัตตนสูตรนี้ คือ การประกาศทางสาย กลาง ( มัชฌิมาปฏิปทา ) ซึ่งเป็นข้อปฏิบัติ ที่ไม่เอียงไป ทางกามสุขัลลิกานุโยค อันเป็นการประกอบตนแสวงหาความสุขจากกามคุณทั้ง ๕ และ ไม่เอียงไป ทาง อัตตกิลมถานุโยค อันเป็นการทรมานตนโดยหาประโยชน์มิได้ ซึ่งข้อปฏิบัติทางสายกลาง คือ มัชฌิมาปฏิปทานี้...
